Wiecha na zakończnie pierwszego etapu budowy, pierwszy sztych pod drugą część inwestycji: 19 listopada 1996 prof. dr hab. Stefan Jurga, nowo wybrany rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, świętuje razem z gośćmi od razu dwa wydarzenia w powstającym Collegium Polonicum w Słubicach. W czerwcu 1998 rozpoczyna się działalność w budynku głównym, zaś w lutym 2001 następuje uroczyste otwarcie całego kompleksu. 

Fotografia: Heide Fest

Więcej o historii Collegium Polonicum.

Pod hasłem przewodnim „Zapraszamy naszych sąsiadów” 24 maja 1997 odbywa się pierwszy letni festyn uniwersytecki, na który poza studentami, studentkami i osobami zainteresowanymi studiami, zaproszeni są też wszyscy mieszkańcy Frankfurtu i regionu. Rozrywkę zapewniają krótkie wykłady, stoiska informujące o studiach, wydarzenia sportowe, gry, wystawy, muzyka i kulinaria – wówczas jeszcze na dziedzińcu wewnętrznym głównego budynku Viadriny.

Fotografia: Heide Fest

Uniwersytet Europejski stawia czoła powodzi tysiąclecia, która latem 1997 zalewa część Frankfurtu. Jak oznajmia rektor Viadriny prof. dr Hans N. Weiler 22 lipca 1997, „Uniwersytet funkcjonuje”. Rektorat, administracja i instytuty nadal pracują, otwarta pozostaje też biblioteka – choć z pewnymi ograniczeniami. Przez wiele tygodni wspólnymi siłami, przy pomocy worków z piaskiem zabezpieczane są przede wszystkim newralgiczne punkty w obrębie trzech budynków uniwersyteckich leżących w pobliżu Odry. Polskie studentki i studenci Viadriny, którzy wyjechali na tereny zagrożone w swoim kraju, obowiązkowe egzaminy będą zdawać jesienią; inni znaleźli dach nad głową u swoich kolegów po niemieckiej stronie Odry. W późniejszym okresie Viadrina zbiera datki na rzecz Uniwersytetu Wrocławskiego, który poniósł straty w wysokości 2,5 miliona marek niemieckich.

Fotografia: Heide Fest

Spotkanie szefów MSZ Niemiec, Francji i Polski 19 listopada 1997 w pomieszczeniach Viadriny: uczestniczą w nim niemiecki minister spraw zagranicznych Klaus Kinkel, francuski minister spraw zagranicznych Hubert Védrine oraz polski minister spraw zagranicznych prof. dr hab. Bronisław Geremek. Ostatni, zwracając się do studentów, mówi, że powodzenie projektów takich jak Viadrina pokaże, czy wspólne polityczne ideały zostaną zrealizowane czy zrujnowane. „Jeśli po swoich studiach będą Państwo pracować w niemieckim Bundestagu, polskim Sejmie czy we francuskim Assemblée nationale, losy Europy będą w dobrych rękach”, podkreśla Geremek.

Fotografia: Heide Fest

Kanclerz Niemiec dr Helmut Kohl (siedzi z prawej) i premier Polski prof. dr Jerzy Buzek *siedzi z lewej) wpisują się 4 grudnia 1997 do księgi pamiątkowej Viadriny. Po rozmowie z rektorem prof. dr. Hansem N. Weilerem (z tyłu) obaj politycy wygłaszają wykłady. Helmut Kohl mówi na temat: „Niemcy i Polacy – partnerzy we wspólnym domu, Europie”; Jerzy Buzek przedstawia wykład: „Polacy w Europie z perspektywy polsko-niemieckiego pogranicza”.

Na lewo na zdjęciu: premier Brandenburgii dr Manfred Stolpe

Fotografia: Heide Fest

Akcja protestacyjna uczelnianej grupy Juso, młodzieżówki SPD, 27 maja 1998: studentki i studenci sami kładą kamień węgielny pod kompleks mający mieścić stołówkę i sale wykładowe, którego budowa wielokrotnie była przesuwana. Sprzeciwiają się w ten sposób kryzysowi w edukacji. Oficjalne wmurowanie kamienia węgielnego odbywa się rok poźniej.

Fotografia: Heide Fest

10 czerwca 1998 zostaje uroczyście otwarty budynek główny Collegium Polonicum w Słubicach, co wzbudza duże zainteresowanie opinii publicznej. Symboliczne wstęgi w barwach narodowych Polski, Niemiec i UE przecinają (od prawej) rektor Viadriny prof. dr Hans N. Weiler, prof. dr hab. Stefan Jurga, rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, minister ds. Młodzieży RFN Claudia Nolte, premier Brandenburgii dr Manfred Stolpe oraz minister edukacji narodowej prof. dr hab. Mirosław Handtke.

Fotografia: Heide Fest

W związku z wyborami do Rady Miasta Frankfurtu około 1.000 mieszkanek i mieszkańców miasta 25 września 1998 roku tworzy ludzki łańcuch, który w sposób symboliczny ma chronić ratusz przed zdobyciem mandatów przez prawicowych ekstremistów. We Frankfurcie nad Odrą z inicjatywy wywodzącej się z Viadriny powstała „Platforma przeciwko skrajnej prawicy – na rzecz tolerancji, humanizmu i praw człowieka; przeciwko prawicowemu radykalizmowi, rasizmowi i antysemityzmowi”. Pracownicy i studenci wraz ze związkami, stowarzyszeniami, organizacjami, partiami i wspólnotami kościelnymi organizują akcje przeciwko skrajnej prawicy.

Fotografia: Dirk Höhner

W roku 1999 około 30 studentek i studentów prowadzi klub studencki Grotte – i poszukuje dodatkowych chętnych. W 1993 z pomocą nowo założonego stowarzyszenia „Studentenclubs Frankfurt (Oder) :grotte e. V.” została uruchomiona niekomercyjna oferta imprezowo-kulturalna w piwnicach Domu Sztuki przy Lindenstraße 7. Pomieszczenia te są odtąd siedzibą kolejnych klubów studenckich o zmieniających się nazwach: klub Grotte staje się Basswood 7, potem BASSement i w końcu w 2018 r. Stuck.

Fotografia: Weichert

Tłumacz i pisarz Karl Dedecius (po lewej) otrzymuje 8 lipca 1999 pierwszą Nagrodę Viadriny za swoje starania na rzecz polsko-niemieckiego porozumienia. Nagroda została ufundowana przez wydawcę lokalnej gazety „Märkische Oderzeitung”, Clausa Detjena (po prawej), który powołał ją do życia wraz rektorem prof. dr. Hansem N. Weilerem. Nagroda jest finansowana przez Fundację Nagrody Viadriny, którą zainicjował i której przekazał fundusz założycielski Claus Detjen.

Kuratorium Stowarzyszenia na rzecz Wspierania Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie nad Odrą od roku 1999 przyznaje Nagrodę Viadriny polskim i niemieckim osobistościom szczególnie zasłużonym dla polsko-niemieckiego porozumienia. W związku z przyznawaniem Nagody Viadriny fundowana jest też Nagroda Towarzysząca, którą wyróżnia się inicjatywy studenckie.

Fotografia: Heide Fest

Nagroda Viadriny: https://www.europa-uni.de/nagrodaviadriny

1 września 1999 przypadają obchody 60. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Tego dnia na moście miejskim spotykają się prezydent Niemiec Johannes Rau i prezydent Polski Aleksander Kwaśniewski i podają sobie ręce. Do środka mostu wyznaczającego granicę między Niemcami i Polską politycy podchodzą z dwóch stron - Rau od strony niemieckiej, Kwaśniewski od polskiej. Po uściśnięciu dłoni politycy składają wizytę w Collegium Polonicum w Słubicach.

Fotografia: Frank Winkler

W ramach swoich pierwszych czynności służbowych nowa prezydent Viadriny prof. dr Gesine Schwan 6 października 1999 wraz z nadburmistrzem Frankfurtu Wolfgangiem Pohlem wita studentki i studentów z okazji rozpoczęcia semestru. Na zaproszenie głowy miasta spotkanie odbywa się w holu ratusza, gdzie serwowane jest darmowe piwo i precle. W semestrze zimowym 1999/2000 studia na Viadrinie rozpoczyna 900 osób – więcej niż kiedykolwiek wcześniej.

Fotografia: Heide Fest

Po rektorze nastaje pani prezydent: 11 października 1999 prof. dr Hans N. Weiler, pierwszy rektor Viadriny, przekazuje urząd na ręce prof. dr Gesine Schwan. Swoją następczynię wita podczas ceremonii we frankfurckiej sali koncertowej słowami: „Wstępuje Pani na mostek zdatnego już do żeglugi trójmasztowca, który wśród równych sobie stanowi małą, ale dobrze zbudowaną i wyraźnie rozpoznawalną jednostkę”.

Fotografia: Heide Fest

Miasto Frankurt pragnie uhonorować naukowca, obywatela świata i Europejczyka – „inicjatora i prekursora” – podkreśla 3 maja 2000 nadburmistrz Wolfgang Pohl (z lewej) podczas uroczystości wręczenia aktu nadania obywatelstwa honorowego emerytowanemu pierwszemu rektorowi Viadriny prof. dr. Hansowi N. Weilerowi

Fotografia: Heide Fest

9 maja 2000 roku w Collegium Polonicum w Słubicach komisarz UE Günter Verheugen (pierwszy rząd, drugi z lewej) bierze udział w publicznej dyskusji na temat rozszerzenia Unii Europejskiej na wschód. Na moście miejskim witają go rektor Uniwersytetu im. Adma Mickiewicza w Poznaniu, prof. dr hab. Stefan Jurga (pierwszy z lewej) oraz prezydent Viadriny prof. dr Gesine Schwan. Verheugen określa miejsce spotkania jako jedno z najważniejszych miejsc o symbolicznej sile przekonywania na rzecz jednoczącej się Europy; miejsce, gdzie pewnego dnia zniknie granica. W lutym 2010 Verheugen zostaje profesorem honorowym Viadriny.

Fotografia: Heide Fest

Adam Michnik, publicysta i wydawca „Gazety Wyborczej”, 22 czerwca 2000 otrzymuje drugą Nagrodę Viadriny. Życiorys Michnika i jego publicystyczna siła przekonywania stanowią „drogowskaz dla dalszego rozwoju stosunków polsko-niemieckich w duchu europejskim” – uzasadnia wybór laureata Claus Detjen, laudator i przewodniczący Kuratorium Stowarzyszenia na rzecz Wspierania Uniwersytetu Europejskiego Viadrina.

Fotografia: Heide Fest

20 października 2000 Uniwersytet Europejski świętuje zawieszenie wiechy na nowym, położonym bezpośrednio na Odrą kompleksie mieszczącym sale wykładowe i stołówkę. Gmach przy Fischerstraße uzupełnia zespół składający się z budynku głównego, tzw. Flachbau (później Audimax), akademika przy Logenstraße i staje się odpowiednikiem położonego na polskim brzegu Collegium Polonicum.

Na cześć hrabiny Marion Dönhoff, która w 1999 roku na Viadrinie obchodziła swoje 90. urodziny, cztery lata po uroczystości wiechy budynek zostaje nazwany jej imieniem: Gräfin-Dönhoff-Gebäude.

Fotografia: Heide Fest

Prezydent Niemiec Johannes Rau (siedzi z przodu) składa 24 października 2000 wizytę na Viadrinie. Po wpisaniu się do księgi pamiątkowej bierze udział w dyskusji ze studentami, studentkami, naukowcami i naukowczyniami w sali Senatu w budynku głównym.

Fotografia: Heide Fest