O ciężkiej broni, szybkich decyzjach i obowiązkach studentów Viadriny – laureatka Nagrody Viadriny Róża Thun wygłosiła porywające przemówienie na temat Europy

Róża Gräfin von Thun und Hohenstein zapowiedziała przemówienie na temat stanu Unii Europejskiej i takie właśnie usłyszeli goście uroczystości wręczenia Nagrody Viadriny 13 października 2022 roku w auli Audimax Uniwersytetu Europejskiego. Posłanka do Parlamentu Europejskiego i polityczka opozycji odebrała tego wieczora 21. Nagrodę Viadriny. Nagrodę Towarzyszącą otrzymał muzyczny projekt dla dzieci i młodzieży „Trójkącik Weimarski”.

Róża Thun skoncentrowała się w swoim wystąpieniu na największym wyzwaniu, przed jakim stoi obecnie UE. „Wiem, że wiele osób – zwłaszcza w Europie Zachodniej – chce wierzyć, że ta wojna jest daleko i że w zasadzie to nie ich wojna. Ale naprawdę czas najwyższy zrozumieć: to jest nasza wojna! Wszyscy zostaliśmy zaatakowani przez Putina; zagrożone są nasza jedność, nasze wartości, nasza cywilizacja”, ostrzegała. Rozczarowana z powodu niezdecydowania w sprawie dostaw broni dla Ukrainy, Róża Thun nie szczędziła stanowczych słów pod adresem niemieckiego rządu. Ze względu na swoją historię Niemcy mają zobowiązania wobec narodów takich jak ukraiński, który podczas II wojny światowej stracił co piątego mieszkańca. „Jakkolwiek paradoksalnie to brzmi, istnieje właśnie możliwość ratowania życia, zwłaszcza przy użyciu ciężkiej broni”, powiedziała. >>> czytaj dalej

zdjęcia: Heide Fest

Już w licznych wywiadach udzielanych przed wręczeniem Nagrody Róża Thun podkreślała, że zgłasza ten postulat jako „zadeklarowana pacyfistka”. Jest to przekonanie, które wynika z jej osobistej historii. Od czasów studenckich Thun wspierała polski ruch opozycyjny – najpierw w Polsce, później mieszkając w Niemczech. Jako dyrektorka Fundacji im. Roberta Schumanna w Warszawie aktywnie uczestniczyła w przygotowaniach do członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Kilka dni po przystąpieniu Polski do UE w 2004 jej ojciec, urodzony w roku 1920 i naznaczony II wojną światową, powiedział: „Teraz wreszcie wojna się skończyła; coś takiego nigdy już nie może się wydarzyć”.

„W dzisiejszych czasach zdecydowanie za mało mówimy o pokoju”, stwierdziła w jednym z wywiadów Róża Thun, która od 2009 roku zasiada w Parlamencie Europejskim. Tymczasem kolejne wyzwania dla Unii Europejskiej są związane z kwestią pokoju: Jak chcemy zagwarantować demokrację, praworządność i prawa człowieka? I jak ratować klimat, by Ziemia nadal mogła służyć jako miejsce do życia? Kluczowe znaczenie mają tu nowe mechanizmy decyzyjne w Unii Europejskiej. Proponowane przez laureatkę rozwiązanie to zastąpienie zasady jednomyślności zasadą większości. „Już teraz antyeuropejscy populiści zyskują wyborców, krytykując nasze zbyt powolne reakcje i zbyt daleko idące kompromisy. Europa musi szybko reagować. Europa musi mieć jasne rozwiązania”, postulowała.

Wyraźnie słyszalne w jej przemówieniu było przekonanie o zjednoczonej, zdecydowanej Europie. Właśnie to przekonanie było dla Fundacji Nagrody Viadriny decydujące przy wyborze laureatki, co podkreśliła w swoim przemówieniu p.o. prezydentka Viadriny prof. dr Eva Kocher: „Całe swoje życie zawodowe poświęciła Pani idei integracji europejskiej. Jako polski proeuropejski głos wnosi Pani istotny wkład w konstruktywny polsko-niemiecki dialog na temat przyszłości Europy”.

Jest to dialog, w którym powinni uczestniczyć studenci i studentki Viadriny obchodzący tego dnia inaugurację roku akademickiego. Róża Thun zaapelowała do nich: „Z tą wiedzą, która Państwo tutaj przyswajają, doświadczeniami, które tu zbierają, Państwa obowiązkiem jest udział w kształtowaniu świata, który buduje, a nie niszczy, który chroni, a nie zabija, w którym się mówi i słucha, a nie krzyczy i grozi”.

Jak wcześnie można budzić tego europejskiego ducha, udowodnił laureat tegorocznej Nagrody Towarzyszącej. Projekt „Trójkącik Weimarski”, w ramach którego polskie, niemieckie i francuskie dzieci wspólnie muzykują, otrzymał nagrodę w wysokości 1000 euro. W wyświetlonym podczas uroczystości filmie o projekcie, autor piosenek dla dzieci i patron projektu Rolf Zuckowski powiedział: „Ten ciągle przywoływany europejski dom musi mieć także pokój dziecięcy, nad tym właśnie pracujemy”.

Po zakończeniu uroczystości wręczenia nagród dorosłe dzieci Róży Thun uświadomiły gościom, że europejskie porozumienie rzeczywiście może zacząć się od piosenek Rolfa Zuckowskiego. Gdy z entuzjazmem fotografowały się z obecnym na gali muzykiem, ich matka zauważyła ze śmiechem: „To nauczyciel niemieckiego moich dzieci”. Dzięki płycie „Rolfs Vogelhochzeit” rodzeństwo Thun, mieszkając w Warszawie, uczyło się języka. I także sama Róża Thun ma wpływ na kolejne pokolenia. Po uroczystości studenci prawa na Viadrinie prosili laureatkę o podpisanie egzemplarzy Konstytucji RP, robili sobie z nią liczne zdjęcia i prowadzili długie rozmowy. Najwyraźniej zostali zarażeni entuzjazmem i zaangażowaniem w sprawy Europy, które inspirująca polityczka roztaczała podczas swojej wizyty na Viadrinie.

(tekst FA, tłumaczenie AL)